18.september.2018
Zijn de uitingen van medewerkers op social media privé?
Vrijheid van meningsuiting is een grondrecht. Maar waar houdt die vrijheid op? Stel dat een werknemer zich op Facebook grof uitlaat over zijn werkgever of een collega. Mag de werkgever daar iets van zeggen? En wat als het niet specifiek over een collega of het werk gaat, maar de uitlatingen in zijn algemeenheid racistisch zijn?
Grenzen aan privé
Uitgangspunt is dat uitlatingen van een werknemer op social media privé zijn. En daarmee bedoel ik, dit valt onder de vrijheid van meningsuiting. Die vrijheid gaat vrij ver en wordt uiteindelijk begrensd door het strafrecht. Denk aan discriminatie, smaad of belediging.
Maar voordat de politie of zelfs het Openbaar Ministerie in beeld komen, kan u als werkgever echter zelf ook normen stellen. De werknemer kan gewaarschuwd worden, dat zijn uitlatingen niet op prijs worden gesteld. Je zou zeggen, een gewaarschuwd mens telt voor twee. Toch blijkt uit de rechtspraak dat een waarschuwing soms niet genoeg is. De rechter laat de zaak van de werkgever soms struikelen op het ontbreken van een social media beleid.
Ellende voorkomen
Een social media beleid dat actief bekend wordt gemaakt en besproken in de organisatie, kan ellende voorkomen. En dat is ook in het belang van werknemers. Social media nodigt (kennelijk) uit tot snel en ongenuanceerd reageren. Er zijn in de afgelopen jaren behoorlijk wat werknemers uitgegleden over onhandige tweets en posts. Dat haalde soms de landelijke media, met alle gevolgen van dien voor werkgever en werknemer.
Bewustwording is essentieel, ook in 2018 is daar nog winst te halen. En als werknemers zich er bewust van zijn wat de werkgever passend vindt en wat niet meer, kan sturing op gedrag plaatsvinden. De arbeidsrechtelijke basis daarvoor is het instructierecht.
Racistische opmerkingen
Zodra de werkgever of een collega in beeld zijn, krijgt de uiting op social media (deels) een zakelijk karakter. Het is in ieder geval niet meer helemaal privé. Maar de werkgever kan ook sturen op uitlatingen die geen betrekking hebben op het werk, maar die wel afbreuk kunnen doen aan de goede naam van de werkgever. Je kan dan denken aan zeer grof of discriminerend taalgebruik. De werkgever die hier niet mee in verband wil worden gebracht, kan daar best een gerechtvaardigd belang bij hebben. En de associatie ontstaat al snel als via het privé sociale media account is te herleiden wie de werkgever is.
Een social media beleid is vaak functioneel ingericht, met focus op het werk. Wanneer en hoe geef je je uit als medewerker van het bedrijf, wat kan je dan zeggen. Het is zonde om het bereik van het beleid niet wat breder te trekken.
Tips voor een goed werkend social media beleid
- Wees duidelijk maar houdt het kort. Je kan nooit alle ongewenste gedragingen uitputtend opschrijven. Een aantal open normen, aangevuld met wat voorbeelden ter illustratie, werkt beter.
- Het beleid moet wel beleefd worden om echt te werken. Geen stoffig beleidsstuk dat niemand kent. Ga binnen de organisatie de dialoog aan. Wat kan nog? En wat niet meer? Wat vinden ‘we’ ergens van? En zijn we aanspreekbaar als een collega iets ziet waar hij moeite mee heeft?
- En als het toch mis gaat: een mondelinge waarschuwing is niet genoeg (bewijsprobleem).
- Benoem ook consequenties bij herhaling van ongepast gedrag.
- En tot slot: doorpakken. Blijven waarschuwen helpt niet en werkt averechts.