09.maart.2017

Weet u eigenlijk wat een Modelovereenkomst DBA is?

“Een systeem van modelcontracten, zonder een wettelijke en fiscale grondslag, is niet geschikt om vooraf zekerheid te bieden aan opdrachtgevers en opdrachtnemers.”, zo blijkt uit het rapport van ONL voor Ondernemers dat op 7 maart 2017 bekend werd. Op zich kan ik mij hierin best redelijk vinden, al heb ik niet aan het onderzoek meegedaan en ken ik de context van de vragen niet. Ik denk wel dat er een breed gedeelde zorg bestaat dat we er met een ‘modelcontract’ helemaal niet zijn. Dit brengt mij dan ook op de vraag: weet u eigenlijk wel wat een modelovereenkomst DBA is? In dit blogbericht vertel ik u hier meer over.

 

Belangrijke DBA term zonder wettelijke basis

Nergens is in de wet DBA geregeld wat een ‘modelovereenkomst’ is en toch is dit een hele belangrijke DBA-term. De modelovereenkomst is in de plaats gekomen van de VAR en suggereert dat het gebruik van een modelovereenkomst partijen dus vooraf duidelijkheid biedt. Maar wat is nu eigenlijk een modelovereenkomst en waarom is het belangrijk om dat te weten?

 

Modelovereenkomst als voorbeeld

Een modelovereenkomst is een voorbeeld overeenkomst die door de Belastingdienst is gepubliceerd in het kader van de handhaving van de wet DBA. Het is dus ‘maar’ een voorbeeld, een model zoals het woord al zegt. En voorbeelden hoeven niet dwingend te zijn.

 

Als u als zzp’er voor een opdrachtgever gaat werken, wilt u samen heldere afspraken maken. U wilt samen bepalen wat u gaat doen, tegen welke voorwaarden en tegen welke vergoeding. Is het de bedoeling dat er wel of juist geen sprake is van loondienst (een echte dienstbetrekking)?  Vaak is wel duidelijk dat hiervan geen sprake is. Een modelovereenkomst hoeft u dan alleen te gebruiken als u twijfelt over de arbeidsrelatie en u zeker wilt weten dat er geen sprake is van loondienst. Maar dit is dus niet verplicht. Een modelovereenkomst moet niet, het mag.

 

Zolang u echt werkt volgens de afspraken in de modelovereenkomsten, kan de opdrachtgever er vanuit gaan dat hij geen loonheffingen hoeft in te houden en te betalen.

 

Waarom is een modelovereenkomst dan toch handig?

De modelovereenkomst en eigenlijk de keuzemogelijkheid die hierin bestaat, geeft wel wat richting aan de vraag hoe de samenwerking kan worden ingevuld. Wilt u als opdrachtgever ‘gezag’ gaan uitoefenen op de opdrachtnemer? Wilt u dat de opdrachtnemer ook dagelijkse instructies opvolgt of is dat eigenlijk niet nodig als u maar eens in de zoveel tijd zicht krijgt op de vorderingen en de voortgang? Wilt u dat de opdracht echt door die ene zelfstandige wordt uitgevoerd, of mag hij of zij ook vervangen worden door een ander. Maakt het u dus eigenlijk niet zoveel uit wie het doet? Bij het antwoord op deze vragen komt u eigenlijk vanzelf wel tot de conclusie of een modelovereenkomst goed past bij uw situatie.

 

En als u dan toch met een (goedgekeurde) modelovereenkomst werkt, mét verwijzing in de overeenkomst naar het nummer van het goedgekeurde model, zit het dan goed? Niet echt, want de Belastingdienst blijft kijken hoe u in de praktijk invulling geeft aan de afspraken. Doet u wel wat u van tevoren had afgesproken? Worden er inderdaad geen instructies gegeven, of gebeurt dat in de praktijk toch wel? Hoe zit het met vervanging bij ziekte of verlof? 

 

Het risico bestaat dus dat de feitelijke situatie afwijkt van wat in de overeenkomst is opgenomen. Zodra de Belastingdienst dit vaststelt, brengt dat opdrachtgever en opdrachtnemer in een gevarenzone en zal de Belastingdienst handhavend kunnen gaan optreden. Daarmee is niet gezegd dat er dan dús sprake is van een fictief dienstverband. Zover is het nog niet. Maar wat wel goed is om te realiseren, is dat de Belastingdienst uiteindelijk degene is die zal moeten kunnen aantonen dát er gehandeld wordt in strijd met wat op papier is gezet, waardoor een fictief dienstverband kan worden aangenomen. De Belastingdienst moet hier concrete aanwijzingen voor hebben, maar als die er zijn zal wat u in de modelovereenkomst heeft staan extra kritisch worden bekeken.
Kortom: een modelovereenkomst mag dan weliswaar (maar) een voorbeeld zijn, het is er dan wel eentje met potentieel verstrekkende gevolgen.  Een paar aandachtspunten voordat u een modelovereenkomst tekent:

• Wees voorzichtig met het gebruik van een modelovereenkomst;
• Neem niet alles zomaar klakkeloos aan of over;
• Blijf voldoende kritisch op wat u opschrijft, want hoe meer u opschrijft, hoe meer u zich daaraan moet houden;
• Blijf er vooral alert op dat de overeenkomst wel goed past bij de feitelijke situatie;